Duże palmy doniczkowe – jakie to gatunki i jak je uprawiać? 5 popularnych roślin

Palmy to rośliny doniczkowe, które często ozdabiały  wnętrza mieszkań pod koniec minionego wieku, a następnie, podobnie jak inne, sporych rozmiarów rośliny (np. fikusy), odeszły do lamusa i na chwilę zniknęły zarówno z prywatnych mieszkań, jak i z przestrzeni publicznych.

Jednak od pewnego czasu wracają do łask. Być może, ze względu na to, że pomimo swoich znacznych rozmiarów, świetnie wpisują się w nowoczesny czy minimalistyczny wystrój wnętrza. A może dlatego, że palmy to naprawdę wdzięczne i efektowne rośliny, które warte są poznania i pokochania.

Palmy doniczkowe – ogólne warunki uprawy domowej.

Naturalnym środowiskiem palm są obszary subtropikalne lub tropikalne – na świecie istnieje około 2,5 tysiąca gatunków palm i wszystkie rosną w strefie międzyzwrotnikowej. Dlatego do zdrowego i prawidłowego wzrostu potrzebują one naprawdę sporo światła słonecznego. Trzeba jednak pamiętać, że światło to powinno być rozproszone, ponieważ bezpośrednie nasłonecznienie może palmom poważnie zaszkodzić, prowadząc do poparzenia liści.

Wbrew obiegowej opinii, palmy nie potrzebują jednak typowo tropikalnych temperatur i świetnie dają sobie radę w temperaturze pokojowej, to jest między 18 a 22^oC.

Ze względu na pojedynczy, palowy korzeń, palmy sadzi się w wąskich, ale wysokich donicach, w specjalnym podłożu dla palm, które można kupić w większości sklepów ogrodniczych lub przygotować samemu, dodając do uniwersalnej ziemi doniczkowej odrobiny piasku i gliny.

Charakterystyczny dla wszystkich palm jet pióropusz liści wyrastający z ich wierzchołka. Trzeba wiedzieć, że rośliny te tworzą tylko jeden pak wierzchołkowy w życiu, dlatego kategorycznie nie wolno obcinać jej wierzchołka, bo doprowadzi to do całkowitego zatrzymania jej wzrostu a w efekcie do późniejszego obumarcia.

Bardzo istotną kwestią w uprawie palm jest odpowiednie podlewanie – ilość i częstotliwość podlewania są różne, w zależności od konkretnego gatunku, jednak żadna palma nie lubi niedostatków wody. Zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy spada ilość światła słonecznego, a dodatkowo, ze względu na ogrzewanie zmniejsza się również wilgotność powietrza, palmy wymagają wzmożonej uwagi, ograniczenia podlewania i odpoczynku.

Najpopularniejsze palmy domowe

Ogólne zasady uprawy doniczkowej palm sprawdzą się w większości przypadków tych roślin. Jednak przed zakupem konkretnego gatunku czy odmiany, warto zapoznać się z jej szczegółowymi wymaganiami odnośnie pielęgnacji.
Jakie są obecnie najpopularniejsze gatunki spotykane w domach?

PALMA AREKA (Areca catechu = Chrysalidocarpus catechu)

Popularna i lubiana przez wzgląd na swoje dekoracyjne liście. Elegancki pokrój jest bardzo uniwersalny i sprawdza się zarówno jako jedyna roślina w minimalistycznym, eklektycznym wnętrzu, jak i element “zielonego kąta” w towarzystwie innych roślin. 

W naturze występuje na Madagaskarze, gdzie osiąga kilka metrów wysokości, jednak uprawiana w donicy dorasta zwykle do 1,5, maksymalne 2 metrów. 

Posiada pasiaste, zielone łodygi, na których pasy układają się w pierścieniowy, regularny wzór, zakończone długimi pióropuszami liści w żywym, intensywnie zielonym kolorze. Młode palmy Areka często są mylone z palmą kokosową.

W pielęgnacji Areki niezmiernie istotna jest wilgotność powietrza – gdy jest ona niedostateczna, końcówki liści zaczynają zasychać, co często zdarza się w trakcie trwania okresu grzewczego. Dlatego zwłaszcza zimą, należy skupić się na tej roślinie bardziej.

Przez cały rok należy regularnie zraszać liście Areki, co skutecznie zapobiegnie jej obsychaniu. Czynność tą warto wykonywać nie rzadziej niż co 2 do 3 dni. Warto również ustawić tą palmę na podstawce wypełnionej keramzytem i wodą, co poprawi nawilżenie powietrza w bezpośrednim otoczeniu rośliny.

Areka należy do palm, które znacznie lepiej radzą sobie z nadmiarem wody w doniczce niż z jej niedoborem. Świetnie radzi sobie w uprawach hydroponicznych. Należy również pamiętać, by do podlewania używać wody odwapnionej. Musi być to albo wcześniej przegotowana woda, albo odstana – zbyt duża ilość wapnia zaszkodzi roślinie.

Przeczytaj także… Hydroponiczna uprawa roślin doniczkowych – co warto wiedzieć zanim zaczniesz?

Przez okres wegetacyjny warto Arekę nawozić w odstępach 2-3 tygodni. Świetnie sprawdzi się w tym celu gotowy nawóz do palm, który uzupełni wszystkie ewentualne niedobory składników pokarmowych.

DAKTYLOWIEC (Phoenix)

Palma daktylowa, zwana również daktylowcem rośnie głównie w północnej Afryce i na terenach Azji Mniejszej. W uprawie doniczkowej najczęściej spotyka się odmianę pochodzącą z Wysp Kanaryjskich, ze względu na jej łatwość przystosowania się do uprawy w pojemnikach.

W warunkach naturalnych daktylowiec kanaryjski może dorastać nawet do 5 metrów, podczas gdy inne daktylowce (np. właściwy – P. dactylifera) mogą osiągać 20 metrów wysokości. Uprawiane są jako drzewa owocowe.

Tak jak wszystkie palmy, tak i daktylowce lubią stanowiska słoneczne, lecz osłonięte przed bezpośrednimi promieniami słońca. Najlepiej wzrastają ustawione około 0,5 do 2 m od okna.
W okresie zimowego spoczynku daktylowce kanaryjskie muszą zimować w wyższych temperaturach, niż większość palm – należy im zapewnić co najmniej 8^oC, zwłaszcza w przypadku bardzo młodych okazów. Starsze, od 4-5 roku życia poradzą sobie, zimując w temperaturze 4^oC.

Również zamiłowanie do wysokiej wilgotności powietrza jest typowe dla palm. Dlatego daktylowce warto stawiać na podstawkach z zalanym keramzytem, jednak nie na tyle, by korzenie palmy stały w wodzie. W okresie wegetacyjnym warto daktylowca obficie podlewać raz na tydzień, jednak przy tym, podłoże powinno być dobrze zdrenowane, tak, by nadmiar wody mógł wydostać się na podstawkę. Trzeba także pamiętać, że daktylowiec lubi odstaną wodę, o pH w granicach 5 do 6.

Nawożenie powinno odbywać się regularnie w okresie od kwietnia do lipca, kiedy to raz w tygodniu należy podać specjalny nawóz dla palm – najlepiej wraz z cotygodniowym podlewaniem.  Trzeba jednak pamiętać, że pierwsze nawożenie powinno nastąpić nie wcześniej niż u półrocznego daktylowca.

KARŁATKA (Chamaerops humilis)

Palma karłowata, chamerops niski lub karłatka to jedyna palma pochodząca z Europy, która w naturalnych warunkach dorasta do 7 metrów. Uprawiana w doniczce rzadko osiąga 2 metry wysokości i żyje tylko 7 lat.

To dość rozłożysta palma, której spore, osiągające nawet 80 cm wachlarzowate liście mają ciekawą barwę – od szarawej do niebieskozielonej. To także jedna z nielicznych palm, która regularnie zakwita. Jej kwiatostany nie są specjalnie atrakcyjne, żółte, pojawiają się w okolicy kwietnia i pozostają na roślinie do czerwca. Następnie w ich miejscu zawiązują się czerwone owoce, przypominające kształtem oliwki.

To bardzo odporna i łatwa w pielęgnacji palma. Najlepiej rośnie, gdy dziennie zapewni się jej trzy do czterech godzin bezpośredniego światła słonecznego, jednak poradzi sobie nawet w cienistym otoczeniu. Jednak będzie wtedy rosła znacznie wolniej, a pióropusz jej liści nie będzie aż tak gęsty, jak miałoby to miejsce przy odpowiedniej ekspozycji na słońce.

W okresie wegetacyjnym temperatura dla palmy karłowatej powinna mieścić się w przedziale od 16 do 24^oC, a od czerwca można wystawiać ją na zewnątrz. Ponieważ ta palma znosi nawet temperatury poniżej zera, można pozostawić ją w ogrodzie lub na tarasie nawet do późnej jesieni, jednak w okresie spoczynku temperatura nie powinna spadać poniżej 10 stopni na plusie.

Wymaga częstego i dość obfitego podlewania, które nie powinno być wykonywane rzadziej niż raz, dwa razy w tygodniu. Należy pilnować, aby ziemia w doniczce była stale lekko wilgotna. Wyjątkiem jest okres zimowanie, gdy należy ograniczyć podlewanie, pozwalając, by ziemia wyschła do mniej więcej jednej trzeciej wysokości, pomiędzy kolejnymi nawadnianiami rośliny.

Podobnie jak w przypadku innych palm, tak i karłatkę należy w okresie wiosenno – letnim nawozić co dwa tygodnie, przy użyciu specjalnego nawozu do palm.

LIWISTONA AUSTRALIJSKA (Livistona australis)

W lasach tropikalnych Australii liwistona może osiągać nawet 25 metrów wysokości, a jej liście mogą mieć nawet do 2 metrów średnicy. W domowej uprawie doniczkowej palma ta może osiągnąć do 3 metrów wysokości, dlatego polecana jest raczej do większych pomieszczeń. Wachlarzowate, okrągłe liście są błyszczące i ciemnozielone z góry, a od spodu lekko jaśniejsze. Brzegi ogonków liściowych  mają ostre kolce.

Liwistona ma spore wymagania świetlne – lubi dużo jasnego, ale rozproszonego światła, chociaż krótkotrwałe, pełne nasłonecznienie też jej nie zaszkodzi. Od maja można wystawiać ją na zewnątrz, trzeba jednak co roku pamiętać o jej prawidłowym hartowaniu i początkowo wystawiać ją do cienia tylko na godzinę, stopniowo wydłużając ten czas, przed postawieniem rośliny w słońcu.

Roślina ta najlepiej radzi sobie w temperaturach oscylujących między 20 a 22^oC latem, a 14 do 16 ^oC podczas zimowego spoczynku. Warto również co jakiś czas okręcać ją, zmieniając kąt padania światła, co pozwoli uniknąć wyginania się rośliny lub liści rosnących tylko po jednej stronie.

Do podlewania należy używać miękkiej odstanej wody o temperaturze pokojowej lub lekko cieplejszej. Podlewać należy zawsze wtedy, gdy wierzchnia warstwa podłoża lekko przeschnie. Nieregularne lub zbyt rzadkie podlewanie może doprowadzić do żółknięcia liści i pojawiania się na nich nieestetycznych plam. Jak wszystkie tropikalne rośliny, liwistona uwielbia zraszanie liści.

CHAMEDORA WYTWORNA (Chamaedorea elegans)

Zwana również palmą koralową chamedora pochodzi z tropikalnych lasów Meksyku i Gwatemali, gdzie osiąga jedynie około 3 metrów wysokości. W uprawie domowej dorasta do połowy tej wartości, wydając 2 do 3 nowych liści rocznie.

Początkowo ma pokrój krzaczasty, który z czasem zmienia się w jeden, ogołocony od dołu sztywny, zielony pęd. Wieńczą go duże, parzystopierzaste liście, osadzone na długich, sztywnych ogonkach i przewieszające się na końcach.

Cechą charakterystyczną chamedory jest to, że dwa listki szczytowe są u nasady zrośnięte ze sobą. Palmy koralowe mogą również zakwitać drobnymi żółto-zielonymi kulistymi kwiatami zebranymi w wiechowaty, luźny kwiatostan. Ze względu na to, że kwiaty wyglądają jak niewielkie koraliki, palma zyskała potoczną nazwę “koralowej”.

Chamedora jest nie tylko efektowna, ale również dość łatwa w uprawie. Przez cały rok należy jej zapewnić temperaturę pokojową w zakresie 20 do 22^oC i półcieniste stanowisko. 

Trzeba także zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza, ponieważ bardzo źle znosi, gdy jest ono zbyt przesuszone, co dodatkowo sprzyja inwazji przędziorków. 

Palmy mogą być fantastycznymi ozdobami zarówno mieszkań czy domów, jak i większych przestrzeni w budynkach publicznych i użytkowych. Stosunkowo łatwa uprawa i efektowny pokrój sprawiają, że zasłużenie wracają do łask.